Uchwała nr IV.24.2024

    § 1. Po zapoznaniu się ze stanowiskiem Komisji Skarg, Wniosków i Petycji postanawia się uznać skargę z dnia 17 czerwca 2024 r. na działalność Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Dąbrowie Chełmińskiej za bezzasadną, z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu uchwały. 

    § 2. Wykonanie uchwały powierza się Przewodniczącemu Rady Gminy Dąbrowa Chełmińska, zobowiązując go do zawiadomienia skarżącego o sposobie załatwienia skargi. 
 
    § 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. 


 
Uzasadnienie
W dniu 02.07.2024 r. do Przewodniczącego Rady Gminy Dąbrowa Chełmińska została przekazana pismem Wojewody Kujawsko-Pomorskiego nr WNK.V.1411.1.30.2024 skarga mieszkańca Gminy Dąbrowa Chełmińska na działalność Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Dąbrowie Chełmińskiej. Zdaniem Skarżącego organ  bezpodstawnie wystąpił o zwrot nienależnie pobranego dodatku węglowego w kwocie 3000,00 zł.

Zgodnie z obowiązującą w tym zakresie procedurą Przewodniczący Rady Gminy Dąbrowa Chełmińska skierował skargę do Komisji Skarg, Wniosków i Petycji. W celu zbadania zasadności skargi Komisja Skarg, Wniosków i Petycji na posiedzeniu w dniu 16 lipca 2024  r. dokonała analizy treści skargi, zapoznała się z wyjaśnieniami złożonymi przez Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Dąbrowie Chełmińskiej i przekazała swoje stanowisko Przewodniczącemu Rady Gminy Dąbrowa Chełmińska.

Zgodnie z treścią art. 227 Kodeksu postępowania administracyjnego przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwienie spraw. 
Analizując stan faktyczno-prawny sprawy uznano, że skarga na działalność Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Dąbrowie Chełmińskiej  mieści się w zakresie właściwości rady gminy. Również przedmiot niniejszej skargi odpowiada swoim zakresem przedmiotowi przewidzianemu w przytoczonym powyżej przepisie.
 Poczynione ustalenia przez Komisję Skarg, Wniosków i Petycji Rada Gminy Dąbrowa Chełmińska w całości popiera i przyjęła za własne.

Rozpatrując stan faktyczny Komisja, Skarg Wniosków i Petycji ustaliła, że w dniu 30 sierpnia 2022 r. Skarżący złożył w siedzibie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej wniosek  o wypłatę dodatku węglowego, w którym oświadczył pod odpowiedzialnością karną, że zamieszkuje pod adresem: .....

Pracownik socjalny, który obsługiwał dany wniosek, pobrał w celu weryfikacji wniosku deklarację złożoną przez Skarżącego w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB), dane zgadzały się z tymi zawartymi we wniosku Skarżącego. Dodatkowo po pobraniu danych z rejestru PESEL, również były one tożsame z poprzednimi.

    Informacją z dnia 12 października 2022 r. przyznano Skarżącemu dodatek węglowy w wysokości 3000,00 zł. Dnia 21 października 2022 r. przedmiotowe świadczenie zostało wypłacone zgodnie z wnioskowaną formą płatności tj. na konto bankowe.

      W dniu 01 września 2022 r., czyli 2 dni później, po złożeniu wniosku przez Skarżącego, na ten sam adres został złożony kolejny  wniosek o wypłatę dodatku węglowego. Wniosek ten złożyła inna osoba, która pismem z dnia 02 listopada 2022 r. została poinformowana, iż jej wniosek został pozostawiony bez rozpoznania, gdyż zgodnie z art. 2 ust. 3b ustawy z dnia 5 sierpnia 2022 r.  o dodatku węglowym (Dz. U. z 2022 r., poz. 1692 z późn. zm.) w przypadku gdy wniosek o wypłatę dodatku węglowego złożono dla więcej niż jednego gospodarstwa domowego mającego ten sam adres miejsca zamieszkania, to dodatek ten jest wypłacany wnioskodawcy, który złożył wniosek jako pierwszy. Pozostałe wnioski pozostawia się bez rozpoznania.

       W dniu 24 listopada 2022 r. osoba, która złożyła wniosek o dodatek węglowy jako druga, przybyła osobiście do siedziby GOPS i złożyła oświadczenie pod odpowiedzialnością karną, że od 4 lat mieszka i prowadzi gospodarstwo domowe pod adresem ............. Ponadto wyjaśniła, że pod ww. adresem nie mieszka Skarżący od około 20 lat, a jest On jedynie współwłaścicielem nieruchomości. Osoba trzecia dołączyła do oświadczenia postanowienie Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 27 sierpnia 2020 r., w którym wskazano, że jest współwłaścicielem spornego lokalu w 1/3 części, a także 3 oświadczenia innych osób, potwierdzające fakt, że Skarżący nie prowadzi od wielu lat swojego gospodarstwa domowego pod tymże adresem.

            W dniu 14 grudnia 2022 r. do siedziby GOPS w Wałdowie Królewskim przybył Skarżący, z którym rozmowę w celu wyjaśnienia spornych okoliczności przeprowadził Kierownik GOPS i pracownik socjalny. W wyniku powyższego ustalono, że Skarżący jest współwłaścicielem lokalu pod adresem: ............., natomiast swoje gospodarstwo domowe zarówno w dniu składania wniosku jak i dotychczas prowadzi pod innym adresem. Tego samego dnia Skarżący oświadczeniem z dnia 14 grudnia 2022 r. potwierdził, iż zamieszkuje na działce budowlanej ........ Skarżący wskazał również, że jednocześnie jest właścicielem posesji znajdującej się pod adresem  ........, płaci podatek od tej nieruchomości, jest wpisany  w księdze wieczystej i od roku 1975 jest zameldowany pod tymże adresem. Skarżący podkreślił, że bez jego wiedzy i zgody nieruchomość zajął drugi współwłaściciel. W złożonym oświadczeniu Skarżący wpisał adres zamieszkania:.................
         
Powyższe ustalenia spowodowały, że w dniu 14 grudnia 2022 r. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej  wystosował zawiadomienie o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie zwrotu nienależnie pobranego dodatku węglowego. Pismo Skarżący odebrał 30 grudnia 2022 r.

     W dniu 27 grudnia 2022 r. pracownicy GOPS przeprowadzili wywiad środowiskowy  w mieszkaniu pod adresem ............, w celu ustalenia, kto rzeczywiście zamieszkuje pod ww. adresem i prowadzi gospodarstwo domowe. W wyniku wywiadu stwierdzono, że pod ww. adresem Skarżący nie zamieszkuje i nie prowadzi gospodarstwa domowego, co potwierdza również notatka służbowa sporządzona przez pracowników.

      W dniu 10 stycznia 2023 r. Skarżący złożył w siedzibie GOPS pismo z informacją, iż podtrzymuje swoje oświadczenie złożone w dniu 14 grudnia 2022 r., a informacje o tym, że nie zamieszkuje pod przedmiotowym adresem od 20 lat są kłamliwe. 

W dniu 10 stycznia 2023 r. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wysłał decyzję nr DW.524.6.5.2023 r. z dnia 09 stycznia 2023 r. orzekającą, że wypłacony Skarżącemu dodatek węglowy jest świadczeniem nienależnie pobranym i zobowiązał do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi. Decyzja ta była wysłana na wskazany przez Skarżącego adres, awizowana, a w wyniku niepodjęcia przez adresata korespondencji podwójnie awizowanej  została zwrócona do GOPS. Skarżący nie skorzystał z przysługującego mu prawa odwołania się od w/w decyzji. 

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, jeżeli adresat nie odbierze przesyłki podwójnie awizowanej, po upływie terminu, przesyłkę uznaje się za skutecznie doręczoną. Jak stanowi zaś z art. 41 Kodeksu postępowania administracyjnego, w toku postępowania strony oraz ich przedstawiciele         i pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swego adresu. W razie zaniedbania tego obowiązku doręczenie pisma pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny. Skarżący w trakcie trwającego postępowania administracyjnego wskazał adres do korespondencji, na który została wysłana korespondencja kierowana w trakcie postępowania administracyjnego, w tym także decyzja administracyjna. Skarżący nie informował organu o zmianie uprzednio wskazanego adresu. 

    W konsekwencji powyższego, w dniu 12 stycznia 2023 r. do Prokuratury Rejonowej Bydgoszcz-Północ Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Dąbrowie Chełmińskiej wysłał zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa. W dniu 23 stycznia 2023 r. do Organu wpłynęło zawiadomienie z prokuratury o wszczęciu śledztwa.
    
Ostateczność decyzji administracyjnej nakazującej zwrot świadczenia spowodowała, iż organ wezwaniem z dnia 15 marca 2023 r. wysłanym w dniu 20 marca 2023 r. zażądał zwrotu nienależnie pobranego świadczenia w formie dodatku węglowego. Skarżący odebrał korespondencję  w dniu 21 marca 2023 r. Brak zapłaty doprowadził do wysłania w dniu 5 kwietnia 2023 r. Skarżącemu upomnienia o wysokości i rodzaju należności pieniężnej oraz o rodzaju i wysokości odsetek. Pismo to zostało odebrane przez adresata w dniu 7 kwietnia 2023 r. 

Dalsze pozostawanie w zwłoce doprowadziło, że organ w dniu 07 listopada 2023 r. w przedmiotowej sprawie wystawił elektroniczny tytuł wykonawczy.

     W dniu 4 grudnia 2023 r. na ePUAP Urzędu Gminy w Dąbrowie Chełmińskiej wpłynęło pismo z Kancelarii Prezesa Rady Ministrów wraz z załącznikami, z prośbą o stosowne rozpatrzenie w sprawie przywrócenia dodatku węglowego i zawieszenia czynności komorniczych do czasu wydania rozstrzygnięcia sądowego. Jak zaznaczono, w ocenie wnioskodawcy wezwanie GOPSu do zwrotu nienależnie pobranego dodatku węglowego jest niezasadne. Należy nadmienić, że rozstrzygnięcie sądowe, do którego w piśmie odnosi się  Kancelaria Rady Ministrów dotyczy spraw spadkowych Skarżącego, toczących się Sądzie Rejonowym w Bydgoszczy w Wydziale Cywilnym. 

W złożonych wyjaśnieniach  Kierownik GOPS w Dąbrowie Chełmińskiej  stwierdził, że nie było podstaw  do ponownego rozpatrywania wniosku, gdyż Skarżący nie odwołał się od decyzji nakazującej zwrot dodatku węglowego, co więcej przepisy ustawy o dodatku węglowym jasno określają warunki komu przysługuje świadczenie. Prowadzone postępowanie przez  Organ po uzyskaniu informacji, że Skarżący nie prowadził gospodarstwa domowego pod wskazanym adresem na dzień złożenia wniosku o dodatek węglowy, na każdym etapie potwierdzało słuszność uznania wypłaconego Skarżącemu świadczenia za nienależnie pobrane.  

W dniu 03 lipca 2024 r. GOPS wysłał do prokuratury wniosek o udostępnienie danych dot. etapu śledztwa w sprawie Skarżącego lub ewentualnego wyniku śledztwa, jeżeli zostało zakończone, w konsekwencji czego w dniu 15.07.2024 r. do Ośrodka wpłynęła korespondencja z Prokuratury Rejonowej Bydgoszcz-Północ z informacją, że śledztwo w Prokuraturze zostało zakończone skierowaniem do sądu aktu oskarżenia. Do chwili obecnej wyrok nie zapadł.

Podkreślenia nadto wymaga okoliczność, iż Skarżący w związku z sytuacją toczącego się postępowania spadkowego w Sądzie Rejonowym w Wydziale Cywilnym w Bydgoszczy wystąpił o interwencję dot. przyznania mu dodatku węglowego na ulicę ................, tym samym potwierdzając swoje miejsce zamieszkania. 

Jak wyjaśnił Kierownik GOPS w Dąbrowie Chełmińskiej, zgodnie z zapisami ustawy o dodatku węglowym istnieje możliwość przyznania osobie dodatku węglowego w drodze decyzji administracyjnej z urzędu, która nie złożyła wniosku o wypłatę dodatku węglowego, ale spełnia warunki jego przyznania wynikające z w/w ustawy, po przeprowadzeniu wywiadu środowiskowego pod adresem, w którym faktycznie prowadzi gospodarstwo domowe (bez konieczności uprzedniego złożenia deklaracji w CEEB). Jednakże ten szczególny przepis dotyczy sytuacji osób, które m.in. z uwagi na wiek, stan zdrowia lub wykluczenie cyfrowe nie złożyły wniosku o wypłatę dodatku węglowego do dnia 30 listopada 2022 r. a o istnieniu takich osób mieli wiedzę pracownicy obsługujący wypłatę świadczeń. Natomiast w przypadku Skarżącego wniosek o wypłatę dodatku węglowego został przez niego skutecznie złożony do tutejszego Organu już w pierwszym miesiącu przyjmowania wniosków. 

Zatem w stosunku do Skarżącego nie jest możliwe zastosowanie art. 2 ust. 15f  ustawy o dodatku węglowym z dnia 5 sierpnia 2022 r., zgodnie z którym: „W przypadku posiadania informacji wskazujących, że osoba, która nie złożyła wniosku o wypłatę dodatku węglowego, spełnia warunki jego przyznania wynikające z ustawy, wójt, burmistrz albo prezydent miasta może przeprowadzić wywiad środowiskowy w celu ustalenia prawa do tego dodatku.                                                    

Z przeprowadzonego wywiadu środowiskowego sporządza się notatkę służbową. W takim przypadku organ ten przyznaje dodatek w drodze decyzji administracyjnej z urzędu, bez konieczności składania wniosku oraz bez składania odpowiedniej deklaracji dokonuje wpisu źródła ciepła do centralnej ewidencji emisyjności budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków, jeżeli źródło nie było wcześniej zgłoszone do tej ewidencji. Przepis art. 3 ust. 2 stosuje się”.

   Z wyjaśnień Kierownika GOPS w Dąbrowie Chełmińskiej wynika, że Skarżący korzystał z pomocy rzeczowej w formie produktów żywnościowych wydawanych przez GOPS w partnerstwie z Caritasem w Toruniu w ramach programu POPŻ. Innych wniosków o pomoc do tej pory nie składał. Skarżący dysponuje świadczeniem emerytalnym, którego wysokość przekracza kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej tj. 776,00 zł, co powoduje, że nie może skorzystać z wszystkich form pomocy oferowanych przez tut. Ośrodek. W trakcie ostatniej wizyty w GOPS pracownik socjalny poinformował Skarżącego, że po otrzymaniu przez niego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności powinien skontaktować się z pracownikiem w celu zweryfikowania możliwości skorzystania z przysługujących mu form pomocy.

 Wobec ustalonego stanu faktycznego, złożonych wyjaśnień, skargę z dnia 17 czerwca  2024 r. na działalność Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Dąbrowie Chełmińskiej należy uznać za bezzasadną.

Organ przeprowadził postępowanie administracyjne zgodnie z obowiązującymi przepisami. Wydając decyzję wysłał ją na wskazany przez Skarżącego adres, na który była adresowana również wcześniejsza korespondencja, którą Skarżący podejmował. Pomimo braku fizycznego odebrania przesyłki zawierającej decyzję słusznie ustalono, że nastąpiło skuteczne jej doręczenie poprzez podwójne awizo. Skarżący miał możliwość odwołania się od decyzji administracyjnej nakazującej mu zwrot nienależnie pobranego dodatku węglowego. 

Brak złożenia przez Skarżącego środka zaskarżenia spowodował, iż decyzja stała się ostateczna i stanowiła podstawę do żądania zwrotu nienależnie pobranych pieniędzy.  

Powyższe sprawia, iż Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Dąbrowie Chełmińskiej podjął działania zgodne z obowiązującymi przepisami prawnymi. Oceniając stan faktyczny sprawy należy również podkreślić, iż Prokuratura Rejonowa Bydgoszcz – Północ znalazła podstawy do skierowania aktu oskarżenia w sprawie złożonego przez Skarżącego oświadczenia.   

W konsekwencji poczynionych ustaleń i zbadania sprawy, Rada Gminy Dąbrowa Chełmińska nie znajduje żadnych uchybień w pracy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Dąbrowie Chełmińskiej.